بخش بزرگی از جرائم مانند جعل، کلاهبرداری، سرقت و اخاذی، ریشه در ناآگاهی عمومی دارد. بسیاری از افراد قربانی جرم می‌شوند، صرفاً به این دلیل که از شیوه‌های نوین ارتکاب جرم یا تهدیدات موجود اطلاع کافی ندارند. در این میان، آموزش و آگاه‌سازی عمومی می‌تواند نقشی تعیین‌کننده در کاهش آسیب‌های اجتماعی ایفا کند.
یکی از وظایف اصلی پلیس، علاوه بر مقابله با مجرمان، پیشگیری از وقوع جرم از طریق آموزش و اطلاع‌رسانی به شهروندان است. اگر مردم توصیه‌ها و هشدار‌های پلیس را جدی بگیرند و اصول ایمنی را رعایت کنند، در بسیاری از موارد می‌توانند خود را در برابر تهدیدات ایمن کنند و حتی با هوشیاری، از وقوع جرم جلوگیری کنند. در واقع، هر شهروند می‌تواند «پلیس خود» باشد.
تجربه و پژوهش‌ها نشان داده‌اند که در بسیاری از پرونده‌های جنایی، بی‌توجهی به هشدار‌های پلیس و نادیده‌گرفتن اصول پیشگیرانه، زمینه‌ساز بروز حادثه شده‌است. رعایت قوانین و آشنایی با تهدیدات رایج، راه را بر سوءاستفاده مجرمان می‌بندد و آرامش و سلامت اجتماعی را به‌همراه می‌آورد.
اطلاع‌رسانی به موقع از سوی پلیس، چه از طریق رسانه‌های جمعی و شبکه‌های اجتماعی و چه در قالب حضور کارشناسان انتظامی در محافل عمومی، تأثیر بسزایی در کاهش جرائم دارد. این آموزش‌ها باید به‌گونه‌ای طراحی شوند که آگاهی شهروندان از تهدیدات و شیوه‌های مقابله با آنها افزایش یابد.
واقعیت این است که بدون آموزش عمومی و شناخت ریشه‌های جرم، نمی‌توان به سالم‌سازی فضای اجتماعی امیدوار بود. پیوندی عمیق میان آگاهی عمومی و پیشگیری از جرم وجود دارد؛ هرچه دامنه آموزش‌ها گسترش یابد، میزان وقوع جرم نیز کاهش خواهد یافت.
اطلاع‌رسانی مؤثر درباره مسائل امنیتی، نقش بسزایی در تقویت نظم عمومی و ارتقای بهداشت روانی جامعه دارد. این فرایند، نه‌تنها به کاهش جرائم کمک می‌کند، بلکه به بهبود رابطه میان پلیس و مردم نیز می‌انجامد و اعتماد متقابل را افزایش می‌دهد.
در این میان، توجه به نسل جوان اهمیت ویژه‌ای دارد. نوجوانان و جوانان، به‌دلیل حساسیت سنی و تأثیرپذیری بالا، بیش از دیگر گروه‌های اجتماعی نیازمند آموزش و ارتقای دانش اجتماعی‌اند. اگر به آنان بیاموزیم چگونه روابط سالم اجتماعی برقرار کنند و گروه‌های درست را برای تعامل انتخاب نمایند، بسیاری از آسیب‌ها در نطفه خنثی خواهد شد.
در نهایت، رشد دانش اجتماعی از مسیر اطلاع‌رسانی هدفمند و آموزش‌های عمومی عبور می‌کند؛ راهی مطمئن برای ساختن جامعه‌ای امن‌تر، آگاه‌تر و مقاوم‌تر در برابر آسیب‌ها.
* فرمانده انتظامی خمینی‌شهر اصفهان
